نظامی و امنیتی

۱. مقدمه

برنامه اصلاح و بازسازی ساختار نظامی ایران توسط دولت انتقالی

(به ترتیب اولویت اجرایی در دوران گذار)

پروژه شکوفایی ایران، این طرح جامع را با هدف اصلاح ساختار نظامی کشور ارائه می دهد. طرحی که بر حفظ نظم عمومی، تأمین امنیت ملی، صیانت از تمامیت ارضی و آغاز گذار به یک نظام دموکراتیک تمرکز دارد. این برنامه با بهره گیری از تجربه های تاریخی طراحی شده تا از تکرار خطاهایی همچون سیاست های انتقام جویانه، پاک سازی های گسترده، و فروپاشی نهادهای امنیتی جلوگیری کند و در عین حال، نظم سیاسی جدید را تثبیت، مرزها را امن و از بازگشت نظام پیشین جلوگیری کند. 

 رویکرد این طرح مبتنی بر اصلاح، بازسازی، بیشترین میزان ادغام نیروهای موجود و بهره گیری از ظرفیت های فعلی است، نه بر تخریب یا انحلال کامل همه ی نهادها. افرادی که توانایی ایفای نقش مثبت در آینده ایران دارند، که اکثریت نیروهای میانی را نیز شامل می شود، در ساختار جدید حفظ خواهند شد. همچنین، کسانی که اگرچه مرتکب جرم

صفحه ۶۸

نشده اند، اما به دلایلی امکان ادامه خدمت در ساختار نظامی و امنیتی آینده را ندارند، با احترام بازنشسته خواهند شد.
برای تسهیل گذار آنان به مشاغل جدید، تدابیر حمایتی لازم در نظر گرفته شده است.
در مقابل، آن دسته از افرادی که مرتکب جنایات سنگین شده و دستشان به خون مردم آلوده است، به دستگاه قضایی
معرفی خواهند شد تا در چارچوب یک روند شفاف و قانونی محاکمه شوند.

۲. اولویت های راهبردی در دوره گذار

الف) آمادگی برای مدیریت بحران در دوره گذار

دولت انتقالی باید فورا برنامه های اضطراری برای حفظ ثبات امنیتی و سیاسی کشور را در دوره گذار طراحی و اجرا کند.
نیروهای امنیتی بازسازی شده باید با هرگونه مقاومت سازمان یافته، خرابکاری و تهدید مسلحانه از سوی نهادهای
سرکوبگر رژیم پیشین مقابله مؤثر و حرفه ای داشته باشند.
فرماندهی نظامی باید بر انسجام داخلی، جلوگیری از شورش، مدیریت وفاداری ها و حفظ نظم تمرکز کند.
دولت انتقالی باید راه کارهای تهیهشده توسط متخصصان امنیتی دولت انتقالی را برای جلوگیری از کودتا و اقدامات
بازپس گیری قدرت توسط عوامل رژیم پیشین به دقت اجرا کند.

ب) بازگشت فوری نهادهای انتظامی، مرزبانی و امنیت ملی به کار

دولت انتقالی باید دستور فوری بازگشت به کار نهادهایی چون نیروی انتظامی، مرزبانی، گمرک، نیروهای ضد جاسوسی و
حافظان مرزهای زمینی، هوایی و دریایی را صادر کند.
این نهادها، تحت نظارت جدید، وظیفه تأمین امنیت داخلی و حراست از مرزها را بدون وقفه ادامه خواهند داد.
پرداخت به موقع و کامل حقوق، مزایا و خدمات رفاهی تمامی پرسنل نظامی و انتظامی باید در اولویت باشد تا از
سرخوردگی، نارضایتی و خلا امنیتی جلوگیری شود.
دولت انتقالی تأکید می کند که کشور قرار نیست از هم بپاشد؛ بلکه تنها سران فاسد، ایدئولوژیک و متعهد به نظام سابق
باید برکنار شوند، و باقی ساختارها باید به سرعت به کار بازگردند.

پ) تفکیک میان وفاداری به رژیم و اقدامات جنایی

دولت انتقالی باید میان افرادی که صرفا به صورت حرفه ای در نهادهای نظامی و امنیتی رژیم پیشین خدمت کرده اند و
کسانی که مستقیما در سرکوب، شکنجه، فساد یا جنایت مشارکت داشته اند تمایز قائل شود.
دستگاه قضایی باید رهبران ایدئولوژیک، عامالن جنایت و ناقضان حقوق بشر را حذف و محاکمه کند، اما متخصصان
فنی و کارشناسان حرفهای را حفظ و بازجذب نماید.

صفحه ۶۹

ت ) پرهیز از پاک سازی گسترده و عبرت از تجربه عراق و ۱۳۵۷

دولت انتقالی موظف است از اشتباهات تاریخی مانند بعث زدایی عراق پرهیز کند. پاک سازی گسترده بدنه نظامی موجب
بی ثباتی، خلا امنیتی، شورش و تقویت گروه های افراطی خواهد شد. سیاست رسمی دولت جذب حداکثری، بازآموزی و
مدیریت انتقال مسالمت آمیز ساختارها خواهد بود.

ث) ایجاد کمیته های بررسی منصفانه برای ارزیابی پرسنل

دولت انتقالی باید با تشکیل نهادهای مربوطه سوابق پرسنل نظامی و امنیتی را به صورت موردی، شفاف و با تضمین حق
دفاع بررسی کنند. این نهادها باید بر پایه مسئولیت فردی، نه صرف عضویت سازمانی، تصمیم گیری کنند. افرادی که از
این فرآیند عبور می کنند، باید با صلاح دید و نظر رئیس دولت انتقالی و با انعطاف، در ساختار جدید جذب شوند.

ج) استفاده موقت از ساختارهای موجود برای جلوگیری از خلا امنیتی

تا زمانی که ارتش و نهادهای امنیتی جدید به طور کامل سازمان دهی و عملیاتی شوند، دولت انتقالی باید از ساختارهای
موجود برای حفظ نظم عمومی، دفاع ملی و کنترل مرزها استفاده کند. شروع ساختار نظامی از صفر غیرضروری، پرهزینه
و خطرناک است.

چ) ادغام تدریجی نیروهای نظامی به جای انحلال ناگهانی

دولت باید آن دسته از اعضای سپاه و بسیج که آلوده به جنایت و فساد نیستند را پس از حذف نقهای ایدئولوژیک،
آموزش مجدد دهد و به تدریج در ارتش ملی جذب کند. این فرایند باید با احتیاط و با هدف حفظ امنیت و انتقال
تدریجی قدرت صورت گیرد تا از تکرار تجربه های خطرناک مانند ظهور داعش در عراق جلوگیری شود.

ح) ایجاد اعتماد با نیروهای نظامی و امنیتی سابق

دولت انتقالی باید با انتشار پیام های رسمی و اقدامات عینی، تأکید کند که هدف اصلاح است نه انتقام. رفتار با پرسنل
میان رده و پایین رده باید همراه با احترام، امنیت شغلی و کرامت انسانی باشد تا زمینه نافرمانی، بی اعتمادی یا مقاومت
از بین برود .دستگاه قضایی انتقالی باید روندهای قضایی عادلانه، شفاف و بر پایه شواهد علیه رهبران سرکوبگر و آمران 
اصلی سرکوب طراحی کند، نه مجازات دسته جمعی بدنه نیروها.

خ) تضمین معیشت و امنیت شغلی در دوره گذار

دولت باید برنامه هایی برای بازآموزی، بازنشستگی مرحله ای، جذب مجدد و استفاده هدفمند از نیروهای سابق تدوین و
اجرا کند تا از بحران معیشتی و روانی در میان نیروهای مسلح جلوگیری شود.

صفحه ۷۰

د) حفظ حافظه نهادی نظامی

دولت انتقالی باید دانش تاکتیکی، اطلاعاتی، لجستیکی و جغرافیایی انباشته در میان پرسنل باتجربه را مستند و حفظ
کند تا در طراحی ساختار جدید به کار گیرد.

۳. اصول اصلاح دموکراتیک ساختار نظامی

ذ) جداسازی نهاد نظامی از سیاست و ایدئولوژی

دولت باید ایدئولوژی را از ساختار نظامی حذف کند و نهادهایی مانند سپاه پاسداران را به طور کامل از ساختار نظامی
کشور حذف کند. ارتش باید وفاداری خود را نه به رهبران مذهبی یا سیاسی، بلکه به قانون اساسی دموکراتیک و دفاع از
کشور و ملت نشان دهد.

ر) ادغام نیروهای مسلح و پایان ساختارهای موازی

دولت باید تمامی نهادهای مسلح شامل را در یک ساختار واحد، متمرکز و پاسخگو ادغام کند.
تمرکز فرماندهی، کاهش بوروکراسی، و افزایش کارایی باید در اولویت باشد.

ز) ضرورت ارتش حرفه ای، ملی و پاسخگو

دولت باید ارتش را نهادی مستقل، حرفه ای و وفادار به حاکمیت ملی و مردم تعریف کند.
ارتش باید تنها به نهادهای دموکراتیک و پارلمان پاسخگو باشد و از فعالیت های سیاسی، اقتصادی و رسانه ای منع شود.

ژ) پایبندی به اصل تمامیت ارضی ایران

ارتش باید متعهد به دفاع از تمامیت ارضی، استقالل ملی و وحدت سرزمینی ایران در برابر هرگونه تهدید خارجی یا
داخلی باشد.
نیروهای مسلح باید با هرگونه اقدام قومی، سیاسی یا نظامی برای تجزیه کشور را به عنوان تهدید امنیت ملی شناسایی
کرده و با آن ها مقابله کنند. این اصل باید در دکترین دفاع ملی، آموزش نظامی و ساختار فرماندهی نهادینه شود.

۴. نوسازی نهادها و توانمندسازی دفاعی

س) تمرکز بر آموزش مدرن و توسعه سرمایه انسانی

صفحه ۷۱

دولت باید نظام آموزشی نظامی را با تأکید بر مهارت های فنی، جنگ سایبری، تحلیل اطلاعات، مدیریت بحران و اصول
دموکراتیک و حقوق بشر نوسازی کند. فرصت های برابر برای همه اقشار، فارغ از قومیت، مذهب یا جنسیت، و گرایش
جنسی باید تضمین شود.

ش) شفاف سازی مالی و بودجه ریزی هوشمند دفاعی

دولت باید با فساد، رانت خواری و پروژه های بی ثمر در ساختار دفاعی مقابله کند. برنامه ریزی برای بازگشت سرمایه، رفع
تحریم ها و جذب کمک های بین المللی باید عملیاتی شود.
گزارش های مالی و بودجه دفاعی باید به صورت عمومی و شفاف منتشر شود.

ص) ایجاد نظام ارزیابی و نظارت بر عملکرد

دولت باید سازوکارهایی برای ارزیابی اصلاحات، کارایی عملیاتی و پاسخگویی فرماندهی نظامی ایجاد کند و از فناوری های
داده محور برای نظارت استفاده کند.

ض) ارتقا روحیه و رفاه پرسنل نظامی

دولت انتقالی باید حقوق، خدمات درمانی، آموزش و  شغلی مناسب برای پرسنل نظامی و خانواده هایشان
فراهم کند تا انگیزه، وفاداری و اعتماد عمومی افزایش یابد.

ط) نوسازی تجهیزات و فناوری های نظامی

دولت باید در فناوری های نوین مانند پهپاد، دفاع سایبری، جنگ الکترونیک و هوش مصنوعی سرمایه گذاری کند. ارتش
باید از ظرفیت علمی دانشگاه ها برای توسعه تجهیزات مدرن بهره برداری و سامانه های فرسوده را جایگزین کند.

ظ) توسعه دیپلماسی دفاعی و همکاری های بین المللی

دولت انتقالی باید به سیاست نظامی گری منطقه ای پایان دهد و به ائتلاف های نیروهای بین المللی حافظ صلح و
سازمان ملل بپیوندد. ایران باید با کشورهای منطقه ای و جهانی برای افزایش بازدارندگی و تعامل نظامی سازنده روابط
دفاعی برقرار کند.

صفحه ۷۲

۵. مراحل بازسازی در دوره انتقالی (۲۴ ماهه)

هدف کلی: هدایت کشور از فروپاشی رژیم جمهوری اسلامی به سوی تثبیت نهادهای ملی، دموکراتیک، پاسخگو و
امنیت محور.

فاز اول: دوره بلافاصله پس از فروپاشی رژیم (۰ تا ۳ ماه)

هدف: تثبیت شرایط بحرانی، جلوگیری از خلا قدرت، حفظ نظم و آغاز جداسازی ساختارهای رژیم سابق
اقدامات کلیدی:
● تشکیل دولت انتقالی با مشروعیت داخلی و حمایت بین المللی، مبتنی بر منشور وحدت ملی و بیانیه پایان رژیم
سابق
● اعلام بی طرفی ارتش و دعوت از همه نیروهای انتظامی، مرزبانی و امنیتی برای بازگشت به کار با نظارت جدید
● تصرف مسالمت آمیز مراکز حساس حکومتی (دفتر رهبری، صدا و سیما، وزارت اطالعات، سپاه و بسیج)و توقف
فعالیت رسمی این نهادها
● انتشار دستورالعمل عدم استفاده از خشونت علیه شهروندان و اجرای فوری عفو مشروط عمومی برای پرسنل
نظامی
● تشکیل «کمیته اضطراری ثبات» شامل نمایندگان ارتش، انتظامی، نخبگان ملی و تسهیل گر بین المللی
● حفاظت از مرزها، تأسیسات زیربنایی و منابع ملی (نفت، انرژی، بانک مرکزی، فرودگاه ها، نیروگاه ها)
● تعلیق فعالیت سپاه، بسیج و سازمان های اطلاعاتی رژیم سابق؛ مصادره اموال عمومی آنها
● تأمین پرداخت فوری حقوق نظامیان، معلمان، کادر درمان و کارمندان دولتی برای جلوگیری از فروپاشی اجتماعی
● آغاز رسمی پروژه «بازتعریف هویت ارتش» بهعنوان نهاد ملی و غیرایدئولوژیک زیر نظر دولت انتقالی

فاز دوم: بازسازی نهادی در دوره گذار (۳ تا ۱۲ ماه)

هدف: طراحی و استقرار نهادهای امنیتی، انتظامی، اطلاعاتی و قضایی ملی به جای ساختارهای سرکوبگر سابق
اقدامات کلیدی:

صفحه ۷۳

● تاسیس «سازمان اطلاعات و امنیت ملی» جدید (NISS –  National Intelligence and Security Service )با
ساختار شفاف و پاسخگو به رهبر دوران انتقالی
● اجرای طرح اصلاح نیروی انتظامی و بازآموزی ماموران با تمرکز بر نظم مدنی، حقوق بشر و کنترل دموکراتیک
● استقرار سامانه نظارت مردمی(  Community Oversight Boards )بر عملکرد پلیس و نیروهای امنیتی
● تشکیل دادگاه های گذار و «هیأت حقیقت یاب» برای رسیدگی به جنایات، فساد، شکنجه و سرکوب در رژیم
پیشین
● طراحی «برنامه حفاظت مرزی نوین» با کمک ارتش و نیروهای بازآموزی شده؛ استفاده از فناوری نو برای نظارت بر
مرزها
● ادغام تدریجی نیروهای سابق سپاه، بسیج و اطلاعات در ساختارهای جدید نظامی و غیرنظامی(با ارزیابی دقیق)
● تدوین «قانون ممنوعیت دخالت نهادهای نظامی در سیاست، اقتصاد و رسانه»
● آغاز بازسازی آکادمی های نظامی با تمرکز بر آموزش حرفه ای، جنگ سایبری، حقوق بین الملل و دفاع
غیرایدئولوژیک
● راه اندازی سامانه ثبت و ارزیابی سابقه پرسنل امنیتی جهت تصمیم گیری درباره تداوم، بازنشستگی یا پیگرد

فاز سوم: تثبیت و نهادینه سازی ساختارهای جدید(۱۲ تا ۲۴ ماه)

هدف: نهادینه سازی ساختارهای پاسخگو و حرفه ای دفاعی-امنیتی و آمادگی برای تحویل به دولت منتخب
اقدامات کلیدی:
● برقراری کنترل کامل دولت انتقالی بر ارتش، پلیس، مرزبانی و امنیت ملی از طریق پارلمان موقت و
کمیسیون های نظارتی
● تصویب قانون اساسی جدید و یا نسخه موقت آن با گنجاندن اصول کلیدی: ارتش ملی، تمامیت ارضی، بی طرفی
سیاسی، نظارت مردمی
● تشکیل نیروی اطلاعات خارجی حرفه ای جهت مقابله با جاسوسی و نفوذ دشمنان(در چارچوب منشور همکاری
بین المللی)
● بازنگری در ساختار وزارت دفاع و نهادهای پشتیبانی نیروهای مسلح با هدف کاهش بوروکراسی و فساد
● پایان فرآیند ادغام ساختارهای نظامی سابق و انحلال نهایی باقی مانده نهادهای رژیم پیشین

صفحه ۷۴

● راه اندازی «مرکز مطالعات دفاع ملی» جهت تدوین دکترین امنیت ملی، آموزش افسران و همکاری منطقه ای
● مشارکت نیروهای مسلح ایران در پروژه های نیروهای حافظ صلح منطقه ای با هماهنگی سازمان ملل
● آغاز تدریجی حضور نظامیان در برنامه های آموزش بین المللی و مأموریت های دفاعی چندجانبه
● طراحی سازوکار شفاف برای گزارش گیری عمومی و ارزیابی سالانه نهادهای دفاعی و امنیتی
● آماده سازی زیرساخت های نهادی برای تحویل قدرت به دولت منتخب مردمی

۶. بازسازی ساختار نیروهای نظامی و امنیتی ایران

اصول بنیادین اصلاحات امنیتی در دوران گذار

● ایدئولوژی زدایی:
حذف کامل نفوذ دینی، فرقه ای و انقلابی در ارتش، پلیس، و نهادهای امنیتی
● سیاسی زدایی:
ممنوعیت فعالیت سیاسی، جناحی یا تبلیغاتی توسط نیروهای مسلح و نهادهای اطلاعاتی
● ادغام:
جذب حداکثری پرسنل شایسته از ساختارهای پیشین و ادغام در ساختارهای نوین، به صورت تدریجی، شفاف و
مشروط
● حرفه ای سازی:
استانداردسازی آموزش، ترفیع، ساختار فرماندهی و نظارت در چارچوب معیارهای بین المللی
● امنیت همراه با اعتماد:
تضمین امنیت کشور همراه با بازسازی اعتماد عمومی نسبت به نیروهای نظامی، انتظامی و اطالعاتی

صفحه ۷۵

۷. ارزیابی ساختاری نیروهای مسلح و نهادهای شبه نظامی

نام و دسته نهاد کارکرد اقدامات لازم
نهادهای اطلاعاتی
وزارت اطلاعات نهاد اصلی اطلاعاتی کشور در حوزه‌های داخلی و خارجی برکناری مقامات ارشد، ارزیابی و راستی‌آزمایی، و ادغام نیروهای میان‌رده در ساختار جدید اطلاعاتی
سازمان اطلاعات سپاه نهاد اطلاعاتی موازی با تمرکز بر سرکوب مخالفان و عملیات سایبری غربال‌گری، ارزیابی و راستی‌آزمایی، ادغام بدنه کارشناسی در ساختار اطلاعاتی نوین، و انحلال سازمان
اطلاعات بسیج شبکه خبرچینی در محلات و مساجد انحلال سازمان
اطلاعات فراجا نظارت محلی و استفاده از خبرچین‌های مردمی برکناری سطوح عالی مدیریتی همراه با حفظ موجودیت سازمان
اطلاعات نیروی قدس جمع‌آوری اطلاعات برای عملیات برون‌مرزی انحلال سازمان
ضد جاسوسی سپاه نظارت درون‌سازمانی بر سپاه برای پیشگیری از نفوذ یا فرار انحلال و ادغام در ارتش ملی
ضد جاسوسی ارتش نظارت امنیتی بر ارتش و فرماندهان آن ثبیت ساختار سازمانی و تداوم عملکرد پس از طی فرایند غربال‌گری
نیروهای نظامی
نیروی زمینی سپاه نیروی زمینی وفادار به رهبر با نقش مستقل از ارتش انحلال کامل و ادغام ساختاری آن در ارتش ملی
نیروی هوافضای سپاه دارای توان موشکی و پهپادی پیشرفته انحلال کامل و ادغام ساختاری آن در ارتش ملی

صفحه ۷۶

نام و دسته نهاد کارکرد اقدامات لازم
نیروی دریایی سپاه نیروی دریایی با توانمندی جنگ نامتقارن انحلال کامل و ادغام ساختاری آن در ارتش ملی
نیروی قدس بازوی برون‌مرزی سپاه در عملیات خارجی و جنگ نیابتی انحلال
نیروی زمینی ارتش نیروی متعارف زمینی که از نقش سیاسی کنار گذاشته شده تداوم فعالیت با حفظ ساختار، مشروط به راستی‌آزمایی و ارزیابی صلاحیت
نیروی دریایی ارتش نیروی متعارف دریایی ارتش تداوم فعالیت با حفظ ساختار، مشروط به راستی‌آزمایی و ارزیابی صلاحیت
نیروی هوایی ارتش نیروی هوایی رسمی و کلاسیک ارتش تداوم فعالیت با حفظ ساختار، مشروط به راستی‌آزمایی و ارزیابی صلاحیت
سازمان پدافند غیرعامل نهاد اطلاعاتی-فنی برای حفاظت از زیرساخت‌ها و جنگ سایبری تداوم فعالیت با حفظ ساختار، مشروط به راستی‌آزمایی و ارزیابی صلاحیت
ستاد کل نیروهای مسلح مرکز فرماندهی راهبردی و هماهنگی کلیه نیروها برکناری مقامات ارشد؛ پس از انجام فرایند ارزیابی و غربال‌گری نیروهای موجود، امکان ادامه خدمت برای افراد جداشده از نظام پیشین وجود خواهد داشت، اما نیروهای ایدئولوژیک ناگزیر به بازنشستگی خواهند بود. ساختار سازمانی حفظ می‌شود، مشروط بر انجام اصلاحات بنیادین.
دفتر نظامی رهبر مرکز تصمیم‌گیری نظامی تحت نظر مستقیم رهبر جمهوری اسلامی انحلال
سازمان بسیج مستضعفین سازمان گسترده شبه‌نظامی با ساختار محل-محله‌ای، تحت کنترل سپاه پاسداران؛ مأمور به سازماندهی سرکوب داخلی، جنگ نرم، کنترل اجتماعی، عملیات سایبری، تبلیغات ایدئولوژیک، و اعزام نیرو به جنگ‌های نیابتی انحلال سازمان

صفحه ۷۷

نام و دسته نهاد کارکرد اقدامات لازم
نیروهای انتظامی: فراجا (فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی)
پلیس راهنمایی و رانندگی (راهور) نظارت بر عبور و مرور، کنترل ترافیک شهری و جادهای حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
پلیس امنیت عمومی (پاوا) مقابله با جرایم سازمان یافته و امنیت اخلاقی حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری، و همچنین انحلال بخش سرکوبگر آن
پلیس مهاجرت و گذرنامه صدور و کنترل گذرنامه، ویزا و مسائل مربوط به اتباع خارجی حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
پلیس دیپلماتیک حفاظت از سفارت‌خانه‌ها، دیپلمات‌ها و اماکن بین‌المللی در ایران حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
پلیس گشت ارشاد آزار و اذیت شهروندان، به ویژه زنان برای پوشش انحلال
سازمان اطلاعات فراجا نهاد اطلاعاتی مرکزی فراجا با تمرکز بر شناسایی تهدیدات داخلی، رصد مخالفان، و هماهنگی اطلاعاتی با سایر بخش‌های امنیتی کشور انحلال بخش سرکوب‌گر و رهبری آن، غربال‌گری نیروی انسانی، و بازسازی ساختار سازمانی با هدف اصلی حفظ امنیت ملی و تأمین ایمنی عمومی
پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) رصد، پیگیری و سرکوب فعالیت‌های اعتراضی و جرم در فضای مجازی انحلال بخش سرکوب‌گر و رهبری آن، غربال‌گری نیروی انسانی، و بازسازی ساختار سازمانی با هدف اصلی حفظ امنیت ملی و تأمین ایمنی عمومی

صفحه ۷۸

نام و دسته نهاد کارکرد اقدامات لازم
پلیس آگاهی تحقیقات جنایی، کشف جرم، بازجویی و تشکیل پرونده‌های کیفری حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
پلیس پیشگیری بزرگترین سازمان پلیس کشور و زیرمجموعه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی است، که فرماندهی و کنترل بر کلیه کلانتری‌ها و پاسگاه‌های انتظامی سراسر کشور، پلیس فرودگاه‌های کشور، پلیس راه‌آهن، پلیس خدمات قضایی مستقر در سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، یگان‌های امداد شهرستان‌ها، یگان‌های حفاظت سازمان‌های صداوسیما، تعزیرات حکومتی، میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان انرژی اتمی، حفاظت محیط زیست، شیلات و منابع طبیعی را برعهده دارد. حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
فرماندهی مرزبانی کنترل، نظارت و امنیت مرزهای زمینی، دریایی و هوایی حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
پلیس مبارزه با مواد مخدر کشف و انهدام شبکه‌های قاچاق و توزیع مواد مخدر حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
مرکز فوریت‌های پلیسی (مرکز ۱۱۰) پاسخ‌گویی فوری به تماس‌های مردمی و اعزام واحدهای عملیاتی حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
سازمان وظیفه عمومی مدیریت امور مربوط به سربازی، معافیت‌ها و پیگیری وضعیت نظام‌وظیفه حفظ ساختار پس از طی فرایند اصلاح و حرفه‌ای‌سازی.

صفحه ۷۹

نام و دسته نهاد کارکرد اقدامات لازم
پلیس بین‌الملل (اینترپل ایران) همکاری امنیتی و قضایی با اینترپل و پیگیری بین‌المللی مجرمان حفظ ساختار سازمانی و تضمین تداوم عملیاتی پس از انجام فرایند غربال‌گری.
یگان ویژه فراجا یگان تاکتیکی و واکنش سریع برای سرکوب اعتراضات، کنترل شورش‌ها، اجرای عملیات ویژه ضد اغتشاش و محافظت از اماکن حساس؛ مجهز به تجهیزات ضد شورش، گاز اشک‌آور، نفر بر و تک‌تیرانداز انحلال بخش سرکوبگر و رهبری آن، غربال‌گری نیروی انسانی، و بازسازی ساختار سازمانی با هدف اصلی حفظ امنیت ملی و تأمین ایمنی عمومی.
یگان ویژه نوپو عملیات رهایی گروگان، مقابله با تروریسم، کنترل شورش و اعتراضات، مأموریت‌های ویژه حفاظتی و انتظامی انحلال بخش سرکوبگر و رهبری آن، غربال‌گری نیروی انسانی، و بازسازی ساختار سازمانی با هدف اصلی حفظ امنیت ملی و تأمین ایمنی عمومی.

۸. چالش ها و راهکارهای کلیدی در اصلاحات نظامی–امنیتی

چالش ها و راهکارها در فرآیند اصلاح نظامی – امنیتی در دوره گذار

چالش راهکار پیشنهادی
۱. تلاش خرابکارانه وفاداران به رژیم سابق (در درون نیروهای امنیتی، اطلاعاتی و لجستیکی) اجرای فوری نظام راستی‌آزمایی (Vetting) برای پرسنل، با نظارت نهادهای بین‌المللی و مشارکت، نخبگان غیرامنیتی؛ ایجاد سیستم محرمانه گزارش‌دهی داخلی

صفحه ۸۰

چالش راهکار پیشنهادی
۲. ایجاد خلأ امنیتی و ظهور گروه‌های مسلح موازی یا شبه‌نظامی (مانند تجربه عراق، لیبی) استقرار سریع نیروهای بی‌طرف و آموزش‌دیده برای تأمین نظم عمومی در شهرها؛ اعمال منع رفت‌وآمد موقت در نقاط بحرانی؛ ادم مرحله ای نیروهای قدیمی بازآموزی‌شده
۳. مداخله خارجی از سوی قدرت‌های مخرب منطقه‌ای و بین‌المللی (روسیه، چین، گروه‌های نیابتی مانند حشد، حزب‌الله، انصارالله) تشکیل فوری ائتلاف امنیتی منطقه‌ای با کشورهای همسایه یا بازیگران مشتاق جهانی؛ پیوستن به توافق‌نامه‌های دفاع دسته‌جمعی و ایجاد ظرفیت بازدارندگی چندجانبه
۴. بی‌اعتمادی عمومی نسبت به نهادهای مسلح؛ به واسطه‌ی پیشینه‌ی سرکوب و خشونت اجرای اصلاحات ساختاری در دستگاه قضایی، نهادهای انتظامی و اطلاعاتی؛ تضمین شفافیت، نظارت مردمی، پاسخگویی فرماندهی؛ آغاز پروژه آشتی ملی و حقیقت‌یابی
۵. کمبود نیروی انسانی آموزش‌دیده، متخصص و وفادار به ساختار دموکراتیک جدید مشارکت با نهادهای آموزشی بین‌المللی (ناتو، آکادمی‌های اروپایی، ارتش‌های حرفه‌ای مانند اسرائیل یا دیگر کشورهای موفق) جهت آموزش سریع فرماندهان جدید
۶. نبود تجربه در مدیریت بحران‌های نظامی در ساختارهای جدید تأسیس «ستاد ملی مدیریت بحران امنیتی» با حضور متخصصان داخلی و بین‌المللی؛ استفاده از فناوری داده‌محور برای پیش‌بینی و کنترل تهدیدات

صفحه ۸۱

چالش راهکار پیشنهادی
۷. ریزش روانی و اخلاقی نیروهای قدیمی یا
بی‌انگیزگی بدنه عملیاتی
ارتقاء فوری سطح معیشتی، رفاهی، حرفه‌ای، درمانی پرسنل؛ انتشار پیام‌های ملی مبنی بر پایان انتقام و آغاز بازسازی ملی با مشارکت حداکثری
۸. نفوذ شبکه‌های اطلاعاتی رژیم سابق در ساختارهای جدید قطع کامل دسترسی سیستماتیک عناصر مشکوک به سامانه‌های امنیتی؛ تجزیه ساختارهای اطلاعاتی موازی؛ تاسیس اطلاعات ملی با نظارت پارلمان موقت
۹. تجزیه‌طلبی و تهدیدات قومی – فرقه‌ای در مناطق مرزی ارتش ملی باید دکترین تمامیت ارضی را عملیاتی و ضمن رعایت عدالت همه شمول،حقوق‌شهروندی برابر، با هرگونه اقدام تجزیه‌طلبانه برخورد قاطع و هوشمندانه انجام دهد

۹. سند مکمل اجرایی برای طرح اصلاحات نظامی در دوره گذار ایران

مرحله صفر: عملیات پیشاسقوط و آمادگی راهبردی

هدف:
تأمین تداوم فرماندهی، تضعیف درونی رژیم و آماده سازی نیروهای گذار برای تصرف سریع مراکز کلیدی.
اولویت های راهبردی:
● دستیابی به برتری اطلاعاتی در داخل کشور
● تشویق به جدایی از رژیم و خلع وفاداری ایدئولوژیک
● ایجاد توانمندی عملیاتی پیش دستانه و یکپارچه سازی نیروهای ایرانی خارج از کشور

صفحه ۸۲

ابتکارات کلیدی:
بستر همکاری ملی و همکاری:
● ایجاد مسیرهای ارتباطی امن، هم فیزیکی و هم دیجیتال رمزگذاری شده، برای افرادی که از رژیم جدا می شوند.
● انجام ارزیابی و تایید صلاحیت به صورت لحظه ای همراه با تطبیق چهره از طریق فناوری های بیومتریک.
● تشکیل سامانه ثبت نام اولیه برای تعیین جایگاه و نقش این افراد در ساختارهای امنیتی و نظامی دولت گذار.
شیوه نامه تداوم فرماندهی امن:
● ایجاد پناهگاه های اضطراری در چند منطقه مختلف به همراه ارتباطات ماهواره ای برای شرایط بحرانی.
● نگهداری امن اسناد و اطلاعات حیاتی، از جمله دستورالعمل های جانشینی در مخازن مخفی داده.
● تأمین زنجیره های ارتباطی پشتیبان از طریق نیروهای ایرانی خارج از کشور و شبکه های متحدان برای جلوگیری از
قطع ارتباط در شرایط بحرانی.
واحد اعتبارسنجی و نقشه برداری:
● ترکیب داده های جغرافیایی و هوش مصنوعی برای شناسایی و نقشه برداری از دارایی ها، تونل ها، پایگاه های
هوایی و نیروهای نیابتی وابسته به سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات.
● مدل سازی پیش بینانه برای شناسایی مناطق احتمالی خلا قدرت پس از فروپاشی رژیم.
مرکز تلفیق تهدیدات منطقه ای:
● یک مرکز مشترک منطقه ای برای پایش و رصد تهدیدات فرامرزی.
● نظارت تخصصی بر فعالیت نیروهای نیابتی مانند حشدالشعبی، حزب الله و دیگر نیروهای مرزی.
برنامه یکپارچه سازی اطلاعاتی ایرانی های خارج از کشور:
● به کارگیری نیروهای امنیتی متخصص در میان ایرانی های مقیم خارج که پیشینه آنها به طور کامل بررسی و
تایید شده است، برای اعزام به ایران.
● استفاده فوری از این افراد برای پوشش برخی نقش های کلیدی در حوزه های قضایی، سایبری، پزشکی، قانونی و
امنیت اجرایی در ساختار دولت گذار.

صفحه ۸۳

شبیه سازی های تیم قرمز (دشمن فرضی) :
● برگزاری تمرین های عملیاتی برای سناریوهای شورش، تصرف تسلیحات شیمیایی یا هسته ای و حملات پیچیده.
● شناسایی نقاط ضعف و زنجیره های شکست احتمالی در ساختار فرماندهی موجود از طریق شبیه سازی های
دقیق.
شیوه نامه تلفیق و ارزیابی خسارات جنگی:
● با استفاده از ظرفیت های اطلاعاتی و لجستیکی منطقه ای، وضعیت پایگاه ها و تأسیسات نظامی ارزیابی و برای
جایگزینی زیرساخت ها در شرایط اضطراری، طرح های پشتیبان تهیه شود.
● همچنین پادگان های موقت و مراکز فوریت های درمانی (تریاژ) برای واکنش سریع به بحران های نظامی طراحی و
مستقر خواهند شد.

مرحله 1A/B: روزهای ۱ تا ۱۰ | تصرف و تثبیت

تمرکز راهبردی:
● قطع دسترسی رژیم به اهرم های کنترل
● تأمین و تثبیت فرماندهی ملی
● ایجاد اقتدار قانونی و قابل رؤیت دولت گذار
اقدامات کلیدی:
● استقرار نیروهای آتش: حضور فوری در تهران، تبریز، اصفهان، خوزستان، سیستان و بلوچستان، بندرعباس و
استان های مرزی
● واحد خنثی سازی سایبری: قطع ارتباطات و پایگاه های داده رژیم ظرف ۴۸ تا ۷۲ ساعت
● مرجع اضطراری پخش سراسری: پخش پیام های وحدت ملی و مقابله با جنگ روانی و اطلاعات نادرست
● نیروی مهار سریع: نابودی هسته های مقاومت فعال سپاه و بسیج
● تأمین امنیت زیرساخت های حیاتی: استقرار نیروهای گزینش شده ارتش برای حفاظت از تأسیسات انرژی، آب،
نفت، گاز و نیروگاه ها در برابر خرابکاری
● اعمال حکومت نظامی: برقراری حکومت نظامی در ۲۰ شهر بحرانی و پرخطر
● یگان های تصرف پایگاه های نظامی: تصرف زرادخانه های سپاه توسط نیروهای وفادار به ارتش

صفحه ۸۴

● پروتکل وفاداری ارتش: استقرار مجدد نیروهای وفادار و ایزوله سازی عناصر وابسته به رژیم

مرحلهA/B2 : روزهای ۱۱ تا ۴۰ | غربال گری، خلع سلاح، و خنثی سازی

تمرکز راهبردی:
● آغاز انحلال ساختاری رژیم
● برقراری کنترل اطلاعاتی و قضایی
● اجرای عملیات ضدجاسوسی و خنثی سازی نفوذ
اقدامات کلیدی:
● پروتکل سه مرحله ای غربالگری (رده C/B/A): طبقه بندی پرسنل برای حفظ، بازآموزی یا پیگرد قضایی
● فرماندهی دادگاه های اطلاعاتی گذار: هماهنگی بازداشت شکنجه گران، قاتلان سیاسی و ماموران سایبری
● چارچوب عفو کنترل شده: خلع سلاح گروه های شبه نظامی رژیم، بازآموزی اجباری و نظارت مستمر
● برنامه انحلال بسیج و حراست: تعطیلی شبکه های نظارتی در دانشگاه ها و مساجد
● تیم های ضدجاسوسی اضطراری: پاک سازی وزارتخانه ها، شرکت های مخابراتی و یگان های نظامی
● انتقال قدرت هوافضا و دریایی: تأمین امنیت انبارهای پهپاد، هواپیماهای سپاه، مین ها و رادارها
● شیوه نامه مشترک پایش حریم هوایی: هماهنگی با متحدان برای ایجاد سامانه هشدار زودهنگام

مرحله A/B3: روزهای ۴۱ تا ۱۰۰ | تثبیت نهادی و استقرار کنترل غیرنظامی

تمرکز راهبردی:
در این مرحله، نهادهای امنیتی و دفاعی کشور بازسازی می شوند؛ زیرساخت ها و امکانات فیزیکی آنها حفظ می گردد،
اما اهداف، مأموریت ها و ساختار فرماندهی آنها به طور کامل تغییر می کند تا با اصول دموکراسی هماهنگ شود.
هدف، جلوگیری از خلا امنیتی و در عین حال نوسازی کارکردها و هویت نهادی این ساختارهاست.
نام، مأموریت، و کارکرد نهادهای پیشین تغییر یافته و متناسب با نظم قانونی و نظارت غیرنظامی تعریف مجدد خواهند
شد.
افراد باقی مانده از نهادهای رژیم گذشته، مانند سپاه پاسداران، تنها در صورتی امکان بازگشت و خدمت خواهند داشت

صفحه ۸۵

که از فیلترهای سخت گیرانه ای چون غربال گری امنیتی، بازآموزی حرفه ای و ارزیابی روان شناختی عبور کرده باشند و
پیشینه ی سرکوب نداشته باشند. نیروهای فنی و تخصصی که در سرکوب نقش نداشتند، می توانند به ارتش پیوسته یا
در نهادهای اطلاعاتی تازه تأسیس جذب شوند. این فرایند ادغام گزینشی با هدف حفظ دانش فنی ارزشمند و همزمان،
تضمین انطباق کامل با ارزش ها و مأموریت دولت گذار طراحی شده است.
اهداف کلیدی:
● تدوین دکترین امنیتی مبتنی بر حاکمیت قانون
● استقرار کامل نظارت غیرنظامی بر نیروهای امنیتی و نظامی
اقدامات کلیدی:
● تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت ملی و پلیس ملی ایران:
○ دارای سه شاخه: داخلی (ضد جاسوسی و امنیت داخلی)، خارجی (جاسوسی و رصد نیروهای نیابتی)، و
سایبری
○ پلیس ملی ایران از حالت نظامی خارج شده و تحت آموزش های غیرنظامی و حقوق محور قرار می گیرد
● آکادمی امنیت ملی:
○ برنامه آموزش فشرده برای نیروهای تازه وارد شامل اصول اخلاقی، زنجیره فرماندهی، و آشنایی با قوانین
● چارچوب فرماندهی ارتش:
○ ارتش بازسازی شده به عنوان نیروی دفاعی ملی، پاسخگو، حرفه ای و بدون هرگونه وابستگی سیاسی عمل
خواهد کرد
● فعال سازی گارد ملی:
○ نیروی واکنش سریع برای پشتیبانی از غیرنظامیان در بحران ها و بلایای طبیعی
● کارگروه اطلاعات مالی دوران گذار:
○ شناسایی، توقیف، و بازتوزیع اموال و دارایی های شرکت ها و نهادهای وابسته به سپاه
● بستر شفافیت امنیتی:
○ پرتال عمومی برای اعلام بازداشت ها، نتایج غربال گری و روند دادگاه ها بهمنظور اعتمادسازی و نظارت
مردمی

صفحه ۸۶

مرحله A/B4: روزهای ۱۰۱ تا ۱۴۰ | ادغام جهانی و قانونی سازی

تمرکز راهبردی:
● قانونی سازی و تثبیت ساختارهای جدید
● گسترش روابط بین المللی با تأکید بر شفافیت
● آشتی ملی همراه با پیگرد قضایی عاملان اصلی سرکوب
اقدامات کلیدی:
● فعال سازی هیئت ملی نظارت امنیتی: تشکیل هیئتی غیرنظامی برای بازرسی و حساب رسی از تمامی نهادهای
امنیتی و نظامی
● نشست های امنیتی غیرنظامی: نشست های عمومی برای شنیدن شکایات مردمی، ارائه گزارش شفافیت و
پاسخگویی نهادهای امنیتی به جامعه

مرحله A/B5: روزهای ۱۴۱ تا ۱۸۰ | آزمون استقامت، بازسازی اعتماد

تمرکز راهبردی:
● اجرای شبیه سازی برای سنجش اثربخشی اصلاحات
● تقویت اعتماد عمومی و آمادگی نهادها
اقدامات کلیدی:
● مجموعه آزمون های ملی استقامت:
○ شبیه سازی حمله سایبری
○ تمرین واکنش به ناآرامی های مدنی
○ تمرین مقابله با شورش نیروهای نیابتی
● دستورالعمل بی طرفی اطلاعاتی ملی: تضمین غیرسیاسی بودن کامل سازمان اطلاعات کشور
● انتشار طبقه بندی نهایی نیروها: اعلام عمومی وضعیت تمام افراد مورد ارزیابی: حفظ، بازنشستگی، پیگرد
قضایی

صفحه ۸۷

● نهادهای دائمی نظارت: استقرار بازرسان کل مستقل و غیرنظامی در کلیه واحدهای نظامی و امنیتی برای نظارت
مستمر و شفافیت نهادی

نتایج راهبردی تا روز ۱۸۰

نهادهای امنیتی:
● سازمان اطلاعات و امنیت ملی و پلیس ملی ایران به طور کامل عملیاتی شده اند.
● انحلال کامل سپاه پاسداران، بسیج و نیروی قدس صورت گرفته است.
نیروهای نظامی:
● ارتش و گارد ملی گذار تحت فرماندهی غیرنظامی فعالیت می کنند.
● مرزها به طور کامل ایمن شده و یگان های هوافضا و دریایی بازسازی و یکپارچه سازی شدهاند.
نهادهای عمومی:
● نهادهای نظارتی و بسترهای شفافیت عمومی فعال شده اند.
● تعامل میان مردم و پلیس به حالت عادی بازگشته است.
مشروعیت بین المللی:
● برگزاری دادگاه ها و اجرای اصلاحات مطابق با استانداردهای جهانی
● آغاز همکاری های امنیتی مشترک با کشورهای متحد
شاخص های ثبات:
● پایان نظارت گسترده و سرکوبگر
● نظام قضایی شفاف و پاسخگو
● حفظ تفکیک کامل میان نهادهای نظامی و حکومت مدنی
توصیه ها

ایجاد مراکز امن ارتباط ماهواره ای در خارج و نقاط مخفی داخل کشور پیش از فروپاشی

صفحه ۸۸

توجیه: در دوران گذار یا فروپاشی نظام های سرکوبگر، زیرساخت های ارتباطی نخستین اهداف حمله یا اختلال از سوی
وفاداران رژیم، دشمنان خارجی یا بازیگران غیردولتی هستند.
مراکز ارتباطی ماهواره ای رمزگذاری شده در خارج و در نقاط مخفی داخل کشور، تداوم فرماندهی، هماهنگی آنی میان
رهبران گذار و جلوگیری از خاموشی ارتباطات را تضمین می کنند. این مراکز، ستون فقرات حفظ انسجام فرماندهی،
هماهنگی نظامی-مدنی و پخش پیام های عمومی در ۷۲ ساعت حیاتی پس از فروپاشی خواهند بود.
ایجاد ساختار مشورتی مورد اعتماد از ایرانی های متخصص در خارج از کشور برای مشاوره به شورای عالی امنیت و گذار
و جذب نیروهای بررسی شده خارجی
توجیه: جامعه ایرانی های خارج از کشور دارای شبکه گسترده ای از متخصصان امنیتی، اطلاعاتی، سایبری و حقوقی
آموزش دیده در نهادهای ناتو، ایالات متحده و اتحادیه اروپا است.
ترکیب تجربه استراتژیک این افراد با شناخت فرهنگی و وفاداری ملی، آنان را به گزینه هایی بی بدیل برای پر کردن
شکاف های فوری در ساختار امنیتی و حکمرانی گذار تبدیل میکند.
تشکیل فرماندهی مشورتی ایرانی های مقیم خارج امکان بهره برداری ساختاریافته، بررسی شده و ایمن از این ظرفیت را
فراهم می سازد، بدون آنکه دروازه نفوذ یا تأثیرگذاری بی ضابطه را باز کند. همچنین، این سازوکار از اشتباهات پرهزینه در
عراق و افغانستان به دلیل شتاب زدگی و ناهماهنگی ظرفیت سازی محلی پرهیز خواهد کرد.

پسندیدن مطلب بالا
Scroll to Top